گزارش نهمین همایش ادکا

گزارش نهمین همایش ادکا

نهمین همایش ملی اتحادیه انجمن‌های علمی دانشجویی علم اطلاعات و دانش شناسی ایران (ادکا) تحت عنوان "ساختارهای نوین شغلی علم اطلاعات و دانش‌شناسی" با همکاری گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه علامه طباطبائی در روز 20 آبان ماه 1395 برگزار شد. برنامه با حمایت معاونت فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، معاونت فرهنگی و اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی، معاونت فرهنگی و اجتماعی دانشگاه شهید بهشتی، انتشارات کتابدار، شرکت کتابداری و اطلاع رسانی پیام حنان، پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک)، موسسه آرموک، سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران، شرکت یابش، انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران، گالری عکس پیروز ابراهیمی جعفری و لیزنا برگزار شد. در ادامه گزارش تفصیلی همایش ارائه شده است.

20 آبان 1395 مصادف با پنج شنبه آخر یکی از هفته های زیبای پاییزی، دانشگاه علامه طباطبایی پذیرای اساتید و دانشجویانی بود که در نهمین همایش ملی ادکا تحت عنوان ساختارهای نوین شغلی علم اطلاعات و دانش شناسی: گذشته، حال و آینده، حضور یافتند. همایش با جایگیری پیکسل‎های زیبای "من ادکایی ام" بر روی لباس های حضار و با قرائت آیاتی از قرآن کریم و پخش سرود ملی ایران و سرود دانشگاه علامه طباطبایی راس ساعت 8:30 در سالن همایش دانشکده مدیریت دانشگاه علامه طباطبائی آغاز گردید.

هرچند تمامی همایش های برگزار شده توسط اتحادیه انجمن های علمی دانشجویی علم اطلاعات و دانش شناسی ایران (ادکا)  اهمیت خاص خود را دارند ولی این بار حال و هوای دیگری داشت. هنوز غم از دست دادن استاد بزگواری چون خانم پوری سلطانی در دل ها تازه بود که خبر تأسف بار غروب ستاره ای دیگر از جامعه کتاب و کتابداری همه را دگرگون ساخت. سکوت ایستاده حضار و صلوات قرائت شده برای شادی روح آن مرحوم پس از تماشای کلیپ یادبود خانم ها پوری سلطانی و توران میرهادی گویای این حقیقت بود که یاد آنها همیشه در دلها زنده خواهد بود.

دکتر میترا صمیعی اولین سخنران همایش بود، وی بعد از تسلیت درگذشت مادر کتاب ایران (توران میرهادی) به ارائه آمار مربوط به دریافت چکیده‌ها و مقالات برای همایش ادکا پرداخت. دبیر علمی همایش اظهار داشتند که حرفه و شغل کتابداری از گذشته تا کنون در معرض تغییر و تحولات بسیاری بوده است و با ظهور فناوری نوین اطلاعاتی و ارتباطی در کتابخانه ها و مراکز اطلاعاتی شاهد تغییر در مشاغل و سطوح آموزشی بوده ایم. به نظر می رسد در بازار کسب و کار نیز دانش آموختگان این رشته برای انجام وظیفه در محیط های جدید هنوز آمادگی لازم را پیدا نکرده اند و فاقد دانش و تخصص های لازم هستند. وی با اشاره به این نکته که همگام نشدن برنامه مدون آموزشی با تحولات جاری می تواند به عدم ارتقا موقعیت اجتماعی و وضعیت اقتصادی فارغ التحصیلان رشته بی انجامد، بیان نمودند که لازم است مدرس ها و اساتید دانشگاه ها با ایجاد تحولات حرفه ای در دانشجویان به آموزش مهارت های تخصصی بپردازند و به مهمترین مهارت هایی مورد نیاز یک دانش آموخته که شامل دانش تخصصی کتابداری، مهارت های عمومی و تخصصی کامپیوتر، تسلط حداقل به یک زبان خارجی، توانایی کار گروهی، برخورداری از روحیه همکاری، توانایی برقراری ارتباط فردی، توانایی در مطالعه مطالب مرتبط، آمادگی برای توسعه شخصی، نظم و انعطاف پذیری توجه نمایند.

سپس از دبیر ادکا، آقای مهدی رحمانی برای سخنرانی دعوت شد که ایشان نیز بعد از عرض تسلیت بابت درگذشت خانم میرهادی اشاره به فعالیت های اخیر ادکا در راستای ایجاد علاقه و افزایش خلاقیت دانشجویان در زمینه های شغلی نمود. وی بیان کرد که ساختار های شغلی و بازار کار معضلی است که از دیرباز ذهن دانشجویان را به خود درگیر نموده است، ایده پردازی و پرورش خلاقیت در میان دانشجویان این رشته می تواند عامل مهمی در ایجاد زمینه های جدید شغلی و موقعیت های اجتمایی باشد. وی در ادامه از دست اندر کاران همایش و حامیان اصلی همایش تقدیر به عمل آورد.

در ادامه با سخنان ارزنده افراد چون اقای سید کاظم حافظیان رضوی (مدیر کارآفرین و فعال حوزه کتابداری و اطلاع رسانی) و دکتر فریبرز خسروی (رئیس انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران) همراه بودیم که هریک سخنرانی خود را با یادی از خانم ها پوری سلطانی و توران میرهادی شروع کردند و حضار را در خاطراتشان سهیم نمودند. در ادامه پنل‌های علمی ارائه شد. بعد از مراسم افتتاحیه همایش و پذیرایی پنل های ارائه مقاله ها آغاز شد. در پنل اول دکتر سعید اسدی، دکتر امیررضا اصنافی و دکتر عصمت مومنی حضور داشتند. ابتدا خانم افسانه سلطانی به ارائه مقاله با عنوان "هوشمندی رقابتی: فرصتی برای ارتقاء جایگاه متخصصان علم اطلاعات و دانش‌شناسی" پرداختند. .وی بیان کرد یکی از دلایل پیدایش دانش هوشمندی رقابتی، انفجار اطلاعات است، در چنین شرایطی، شرکت‌ها، به اطلاعات به عنوان پشتیبان تصمیم‌گیری‌های سطوح مختلف، نیاز دارند تا در سطح جهانی، رقابتی شوند و آن‌را حفظ کنند. فراوانی اطلاعات در دنیای امروز موجب شده تا جمع‌آوری هر چه بیشتر اطلاعات، مدنظر نباشد، لذا بهره‌گیری از اطلاعات و تبدیل آن به هوشمندی کاربردی جهت هدایت تصمیم‌گیری‌های سازمانی اهمیت یافته است. در هوشمندی رقابتی داده‌ها و اطلاعات نقش اول را دارند؛ از این ‌رو متخصصان اطلاعات می‌توانند نقش به سزایی ایفا کنند.کتابداران متخصصانی آموزش ‌دیده برای جستجو اطلاعات، تحلیل و سازماندهی آن و انتشار و قالب‌بندی مجدد اطلاعات برای کاربر مناسب، هستند. همچنین تکنیک‌هایی برای انتشار اطلاعات در شرکت دارند که به آن‌ها یک مزیت رقابتی برای تبدیل‌شدن به بخش معتبری از محیط اطلاعاتی شرکت را می‌دهد. اما نگرانی که امروزه وجود دارد این است که با وجود نیاز شرکت‌ها به خدمات اطلاعاتی بیشتر، تعدادی از کتابخانه‌های شرکت‌ها با کمبود بودجه مواجه هستند یا حتی تهدید به بسته شدن می‌شوند. این کتابخانه‌ها باید قادر به توجیه خود باشند، نه‌فقط با توجیه هزینه خود، بلکه با هماهنگ کردن خدمات خود با فرآیند تصمیم‌گیری مدیران و اهداف و وظایف شرکت برای خود دلایل قانع‌کننده‌ای بیاورند. این مهم نیازمند تغییراتی است که سیاست اطلاعاتی کتابخانه را از یک سیاست منفعل به یک سیاست فعال تبدیل کند. از این رو، هوشمندی رقابتی فرصت هیجان‌ انگیزی است برای اینکه توانایی‌های رشته علم اطلاعات و دانش‌شناسی در جامعه نمود یابد. با برنامه‌ریزی دوره‌های آموزشی مداوم برای ارتقای متخصصان این حرفه، کتابداران و متخصصان اطلاعات می‌توانند در خلق و ایجاد هوشمندی رقابتی در شرکت خود نقشی حیاتی را ایفاء کنند. با بررسی این منابع پژوهش می‌توانیم در هوشمندی رقابتی نقش مهمی ایفا کنیم. به عبارتی با آموزش هوشمندی رقابتی به متخصصان علم اطلاعات می‌توان فرصت‌های جدید برای همکاری با صنعت و دیگر رشته‌های دانشگاهی ایجاد کرد. کتابخانه‌های تخصصی به‌طور بالقوه مکانی برای جمع‌آوری، مدیریت اطلاعات و هوشمندی رقابتی شرکت‌هاست. بعد از سلطانی الهه حسینی مقاله خود را با عنوان "کاریابی از طریق شبکه‌های اجتماعی: مطالعه مشاغل مربوط به حرفه علم اطلاعات و دانش‌شناسی در لینکداین" ارائه کردند. وی بیان کرد که پژوهش ما در راستای مطالعه قابلیت شبکه‌های اجتماعی در زمینه کاریابی و هدایت حرفه‌ای انجام شده است. از این‌رو مشاغل مربوط به حرفه علم اطلاعات و دانش‌شناسی در کشورهای مختلف جهان که از طریق شبکه اجتماعی لینکداین آگهی شده‌اند، مورد مطالعه قرار گرفت. وی بیان کرد که یافته‌های پژوهش نشان داد که آمریکا، انگلستان و هند بیشترین فرصت‌های شغلی مربوط به علم اطلاعات و دانش‌شناسی را از طریق لینکداین آگهی کرده‌اند. آگهی در این زمینه در ایران یافت نشد. موقعیت‌های شغلی رشته علم اطلاعات و دانش‌شناسی، درخواست متقاضیان از رشته‌های دیگری مانند تجارت، بازاریابی، ارتباطات، رسانه‌های دیجیتال، دین‌شناسی، مدیریت، تغذیه و تاریخ را نیز مورد بررسی قرار می‌دادند. وی ادامه داد که دیپلم و کارشناسی‌ارشد بیشترین درخواست برای استخدام را دارا بودند. دستیار کتابخانه، متخصص رسانه، شغل‌های داوطلبانه، مدیر کتابخانه و شغل‌های خدماتی به ترتیب بیشترین ماهیت‌های فرصت‌های شغلی آگهی‌شده می‌باشند. وجود مشاغلی مانند مشاوره پژوهشی، مدیریت ریسک اطلاعات، تحلیل‌گر داده، دستیار آزمایشگاه نوآوری کتابخانه و آموزشگر خصوصی به کودکان در دروس مختلف در میان شغل‌های آگهی‌شده قابل‌توجه است. بعد از حسینی، ژیلا کاظمی به ارائه مقاله‌ای تحت عنوان نگاهی به محیط موک با رویکرد سناریوسازی کارآفرینی در علم اطلاعات و دانش‌شناسی پرداخت. کاظمی گفت دوره‌های موک (دروس آزاد پیوسته فراگیر) نمونه‌ای از چگونگی عملکرد فناوری در تغییر شکل دادن آموزش است. آموزش با استفاده از این فناوری، درصدد تعامل آموزش باکیفیت، انعطاف‌پذیر، دسترس‌پذیر به مواد درسی و شبکه‌های جهانی پژوهشگران است. ادامه داد که هدف پژوهش حاضر، ساماندهی پیش‌بینی کسب ‌و کار علم اطلاعات و دانش‌شناسی است. کاظمی ادامه داد که نتایج پژوهش نشان داده که موک (آموزش آزاد پیوسته فراگیر) محیطی مجازی است که بین سامان‌دهندگان این محیط و مخاطبان خود کسب ‌و کارهای علم اطلاعات و دانش‌شناسی را به مشارکت گذاشته است. بعد از کاظمی روشنی به ارائه مقاله‌ای تحت عنوان "بررسی فرصت‌های شغلی در مدیریت زنجیره ارزش محتوای صوتی، مطالعه موردی: سلسله نشست‌های علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه عمومی حسینیه ارشاد در بهار 1395" پرداخت. روشنی هدف کار خود را اینگونه بیان کرد: باتوجه به دانش‌ها و مهارت‌های اطلاعاتی موجود در زنجیره ارزش اطلاعات و مدیریت آن، هدف از این مقاله معرفی و بررسی فرصت‌های شغلی مرتبط با زنجیره ارزش محتوای صوتی مطرح شده در سلسله نشست‌های علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه عمومی حسینیه ارشاد در فصل بهار 1395 است. او در ادامه عنوان کرد که باتوجه به مؤلفه‌های اصلی مدیریت زنجیره ارزش اطلاعات شامل تولید و تأمین اطلاعات، تجمیع و بسته‌‎بندی اطلاعات،‌ توزیع و تحویل اطلاعات و تحلیل بازخورد اطلاعات،‌ فرصت‌های شغلی زنجیره ارزش محتوای صوتی در دسته‌های "تولید و تأمین محتوای صوتی"، "تجمیع و بسته‌بندی محتوای صوتی"، "توزیع و تحویل محتوای صوتی"، "تجاری‌سازی و پول‌سازی محتوای صوتی"، "تحلیل بازخورد محتوای صوتی" و "حقوق محتوای صوتی" به همراه معرفی نمونه‌های واقعی از مشاغل موجود بررسی شد. البته تمرکز این مقاله بیشتر روی فرصت‌های شغلی ناشی از "تولید و تامین محتوای صوتی"، "تجمیع و بسته‌بندی محتوای صوتی"، "توزیع و تحویل محتوای صوتی"، "تجاری‌سازی و پول‌سازی محتوای صوتی"، "قیمت‌گذاری محتوای صوتی" و "حقوق معنوی محتوای صوتی" می‌باشد.

بعد از پایان ارائه مقاله‌ها حضار برای صرف ناهار سالن را ترک کردند و مراسم راس ساعت 14:30 دقیقه ادامه پیدا کرد. در ابتدا کلیپ ادکا پخش شد در این کلیپ فعالیت های کلیه دوره های این اتحادیه دانشجویی در حد 10 دقیقه ارائه شد. بعد از اتمام کلیپ پنل دوم آغاز شد. دکتر نجمه سالمی، دکتر محمد امین عرفان‌منش و دکتر علی رضا نوروزی اساتید پنل دوم بودند. ابتدا سوده فرامرزی به ارائه مقاله خود با عنوان "بررسی کیفیت خدمات مدیریت ارتباط با مشتری در بهبود ساختار شغلی در کتابخانه‌ها، مطالعه موردی: کتابخانه دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت" پرداخت. وی هدف از پژوهش را این‌گونه بیان کرد: هدف این پژوهش تعیین کیفیت خدمات مدیریت ارتباط با مشتری در کتابخانه دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت است. فرامرزی ادامه داد که یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که نمره کلی کیفیت خدمات مدیریت ارتباط با مشتری با سطح معناداری آزمون کوچک‌تر از 05/0 برابر 89/3 به دست آمده است و میزان رضایت کاربران از هر یک از متغیرها به ترتیب اولویت: وضعیت متغیر "انعطاف‌پذیری" (با میانگین رتبه 51/3) در رتبه اول، متغیر "درک متقابل" (با میانگین رتبه 12/3) در رتبه دوم، متغیر "شناخت نیاز" (با میانگین رتبه 94/2) در رتبه سوم، متغیر "مشتری محوری" (با میانگین رتبه 78/2) در رتبه چهارم و متغیر "وفاداری" (با میانگین رتبه 65/2) در رتبه پنجم قرار دارد. طاهره ابوالقاسم ارائه دهنده دوم بود. مقاله او تحت عنوان "رابطة میان یادگیری سازمانی و آمادگی کتابداران کتابخانه و کارکنان موزه آستان مقدس حضرت عبدالعظیم (ع) برای تغییر" بود. ابوالقاسم بیان کرد باتوجه به اهمیت سازمان یادگیرنده و آمادگی هر سازمان برای تغییر، هدف پژوهش حاضر بررسی ارتباط میان یادگیری سازمانی و آمادگی برای تغییر باتوجه به ویژگی­های سازمان یادگیرنده در کتابخانه و موزه آستان مقدس حضرت عبدالعظیم (ع) است. وی ادامه داد که یافته­ها حاکی از آن است که ابعاد مختلف یادگیری سازمانی در کتابخانه و موزه آستان مقدس حضرت عبدالعظیم (ع) در وضعیت پایین­تر از حدمتوسط و میزان آمادگی کتابداران برای تغییر در حدمتوسط قرار دارد و میان یادگیری سازمانی و آمادگی برای تغییر کتابداران رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. با توجه به اینکه شهلا لطفی در سالن حضور نداشت مقاله اش ارائه نشد و ارائه آخر ارائه منیره عدلی با عنوان "استاندارد ۱۰۰۱۵ و نقش آن در ارتقاء شغلی با تکیه بر فرهنگ ‌دانایی" بود. عدلی بیان کرد که استاندارد آموزش ایزو 10015 با هدف کمک و راهنمایی به انجام اثربخش فعالیت‌های آموزشی در سازمان‌ها تلاش دارد در چارچوب اصول مدیریت کیفیت رهنمودهایی را در خصوص مؤلفه‌های اصلی آموزش یعنی "تحلیل نیازها، طراحی و برنامه‌ریزی، اجرای آموزش، ارزشیابی نتایج و نظارت بر بهبود فرآیند آموزش" به مسئولین و کارشناسان آموزشی سازمان‌ها ارائه نماید. هدف از این مقاله تحلیل و بررسی استاندارد 10015 به عنوان ابزار مدیریت کیفیت، با تأکید بر توسعة فرهنگ‌دانایی در سازمان‌ها و نقش این دو در ارتقای شغلی و حرفه‌ای کارکنان در سازمان‌هاست. وی ادامه داد که یافته‌ها نشان می‌دهد که با استفاده از استاندارد 10015 شکاف‌های موجود در حوزة موردنظر به لحاظ آموزشی نمایان می‌گردد، کارمندان بر اساس شایستگی‌های حرفه‌ای رتبه‌بندی می‌‌شوند که این خود سبب می‌شود آموزش‌های متناسب با رتبه شغلی و توانایی علمی خود را که در راستای خط‌مشی سازمان است دریافت نمایند، همچنین باتوجه به وجود تفاوت‌ در افراد وجود فرهنگ‌دانایی در کنار آموزش‌های استاندارد می‌تواند سبب تسهیل تسهیم دانش گردد. استمرار این جریان به پویا ماندن جریان آموزش در سازمان کمک چشم‌گیری می‌نماید.

بعد از اتمام پنل دوم دکتر سعید میرواحدی به سخنرانی در مورد خلاقیت و کارآفرینی پرداخت. او بعد از معرفی تیپ های شخصیتی پرسشنامه‌ تعیین تیپ شخصیتی را در اختیار شرکت کنندگان قرار داد و جلسه به صورت پرسش و پاسخ در مورد کارآفرینی و ... پرداخت.

بعد از پذیرایی کلیپ همایش که در روز همایش تهیه شده بود پخش شد و در ادامه جشنواره ایده‌ها و تجربیات برتر برگزار شد. دکتر مهدی علی پور، دکتر حمیدرضا رادفر و خانم الهه حسینی اساتید پنل بودند و در این پنل 4 ایده و تجربه با عناوین زیر ارائه شد. کتابدار محتوای دیجیتال (علیرضا عبودیت)، طراحی مرکز مشاوره اطلاعاتی دیجیتال (مهدی رحمانی و مریم انصاری)، خدمات مشاوره علمی و تأمین منابع (عصمت مومنی) و توسعة کارآفرینی با مطالعه مفید و به کارگیری امکانات کتابخانه عمومی: تجربة کتابخانه عمومی آیت‌الله زین‌العابدین سلماسی (معصومه مسلمی) ارائه شد. بعد از اتمام پنل ایده ها و تجربیات دکتر میترا صمیعی به قرائت بیانیه همایش پرداخت. بیانیه همایش به زودی منتشر می‌گردد، بعد از دکتر صمیعی مهدی رحمانی دبیر ادکا ضمن ارئه کتاب نهمین همایش ملی ادکا که به همت انتشارات کتابدار منتشر شده بود پرداخت. و بیان کرد که کتاب همایش نهم ادکا تحت عنوان ساختارهای نوین شغلی علم اطلاعات و دانش شناسی: گذشته، حال و آینده خوشبختانه به همت انتشارات کتابدار و کادر همایش در روز همایش انتشار یافته است. در ادامه رحمانی ضمن ارائه گزارشی از شرکت کنندگان در همایش به معرفی مقاله برتر، پوستر برتر، ایده برتر، ایده قابل تقدیر و ایده قابل تشویق پرداخت.

برترها به شرح زیر بودند:

1.        مقاله برتر:

الف: کاریابی از طریق شبکه‌های اجتماعی: مطالعه مشاغل مربوط به حرفه علم اطلاعات و دانش‌‌شناسی در لینکداین، مولفان: الهه حسینی و محمد امین عرفان منش

ب: رابطه میان یادگیری سازمانی و آمادگی کتابداران کتابخانه و کارکنان موزه آستان مقدس حضرت عبدالعظیم( ع) برای تغییر، مولفان: طاهره ابوالقاسم مسلمان و امید علی مقیمی

2.       پوستر برتر:

هیچکدام از پوسترها به حد نصاب برای برتر اعلام شدن نرسیدند.

3.      ایده برتر

هیچکدام از ایده‌ها براساس نظر داوران به حد نصاب برای برتر اعلام شدن نرسیدند.

4.       ایده قابل تقدیر

خدمات مشاوره علمی و تامین منابع، مولف: عصمت مومنی

5.      ایده قابل تشویق

الف: کتابدار محتوی دیجیتال، مولف: علیرضا عبودیت

ب: توسعه کارآفرینی با مطالعه مفید و به کارگیری امکانات کتابخانه عمومی، مولف: معصومه مسلمی

همایش نهم ادکا هم با گرفتن عکس دسته جمعی حاضران در سالن همایش راس ساعت 17:30 دقیقه خاتمه یافت.